In 2015 heb ik me voor de eerste maal als vrijwilliger aangemeld bij Sea Shepherd. Het voelde niet goed meer om enkel financieel te steunen;  mijn man en ik wilden ook graag onze tijd doneren en de handen zelf uit de mouwen steken. Het was de start van een avontuur dat nog steeds smaakt naar meer! Intussen hebben we deelgenomen aan Operation Jairo I (2015, VS), Operation Jairo II (2016, Honduras) en Operation Nyamba II (2018, Mayotte) en zijn we ook in België actief als On shore Volunteers.

Alle campagnes waaraan wij deelgenomen hebben, waren steeds landcampagnes ter bescherming van zeeschildpadden. Sea Shepherd zet zwaar in op de bescherming van deze machtige dieren. En terecht, ze kunnen immers alle hulp gebruiken... Zeeschildpadden leven al meer dan 200 miljoen jaren op onze planeet. Ze hebben de aarde gedeeld met dinosaurussen en hebben verschillende ‘mass extinction events’ overleefd. Maar vandaag wordt het voortbestaan van deze prehistorische dieren ernstig bedreigd. Wij, de mens, het zogenaamde slimste wezen, dragen hier de verantwoordelijk voor.  Zeeschildpadden worden nog steeds gestroopt; afhankelijk van de soort en de regio is dit voor hun vlees, schild en/of eieren. Hun habitat wordt in het beste geval vervuild door plastic en kunstlicht; in het slechtste geval zijn de nestplaatsen ondertussen verdwenen. Daarnaast komen meer en meer schildpadden in aanraking met de mens op zee, wat wil zeggen dat ze het slachtoffer worden van bootongevallen, verstrikt geraken in afval of  bijvangst zijn van de industriële visserij. Wij, de mens.

Net terug van Operation Nyamba, georganiseerd door Sea Shepherd France, deel ik graag mijn ervaring. Operation Nyamba gaat door in Mayotte, een klein eilandengroepje in de Indische Oceaan, net naast Madagascar. Het is een departement van Frankrijk en maakt dus deel uit van de EU. De dominante schildpaddensoort is er de Soepschildpad (Chylonia mydas). Een bijzonder dier: majestueus, krachtig en prachtig. Ze staan als ‘bedreigd’ op de IUCN classificatie en vallen onder de bescherming van CITES. Het is met andere woorden illegaal om deze dieren te importeren, exporteren, gevangen te nemen of te doden. Maar wettelijke bescherming is maar zo sterk als de handhaving er van. En daar is de situatie in Mayotte een zoveelste schrijnend voorbeeld van.

Gezien schildpadden enkel in het donker aan land komen om een rustige nestplaats te zoeken, leven we als vrijwilligers ook voornamelijk ’s nachts. Rond 17u30 start de shift en begeven we ons, in kleine groepen, naar de verschillende stranden. Enkele stranden kan je enkel bereiken na een trektocht door het woud of de bergen of na het afdalen van een klifwand, waardoor het vaak al een avontuur op zich is om ter plekke te geraken. Er wordt constant gemonitord hoeveel schildpadden aan land komen en waar ze nesten, of er verdachte bewegingen zijn op het strand of op zee die zouden kunnen wijzen op stropers, of er troepen wilde honden zijn die de net uit het ei gekomen schildpadjes proberen opeten, enzovoort. Gemiddeld duurt een shift ongeveer 13 uren maar sowieso keren de vrijwilligers pas terug als de laatste schildpad opnieuw veilig in het water is. Na enkele uren slapen, snel iets eten en wat andere praktische dingen regelen, is het dan alweer tijd om de volgende nacht in te gaan.

Gezien de moeilijke bereikbaardheid van de stranden en de ettelijke kilometers die je aflegt, in combinatie met de beperkte uren slaap, is het op fysiek vlak best wel een zware campagne. De nachten zijn vaak kil en koud; het vochtige klimaat maakt alles wak, je kleren geraken doordrenkt van het vocht waardoor de gevoelstemperatuur enorm daalt. De nachten zijn ook lang; vaak zit je enkele uren op hetzelfde plekje te observeren (een schildpad doet er zo’n drietal uren over om een nestplek te vinden en effectief te nesten) en dan kan de slaap wel eens om het hoekje komen kijken. En de nachten zijn soms hard; we beschermen een handvol stranden terwijl er honderden onbeschermd blijven, de ‘guardiens’ (een soort opzichters, betaalde ambtenaren) doen liever dutjes dan patrouilles, de middelen zijn beperkt, ... wat allemaal wil zeggen dat je ook schildpadden verliest en dat de gestroopte karkassen op je netvlies gebrand staan.

En toch zou ik morgen terug keren. Voor elke gestroopte schildpad hebben we er zovele anderen van een gewisse dood kunnen behoeden. De team spirit tussen de vrijwilligers is immens; je staat uiteraard in voor mekaars veiligheid maar daarnaast voel je gewoon dat je daar allemaal om dezelfde reden bent en dat verbindt. En uiteindelijk verdwijnen de kwetsuren, de spierpijn, frustratie of oververmoeidheid in het niets wanneer je een schildpad kan aanschouwen en ze enkele uren later, veilig en wel, opnieuw de oceaan ziet ingaan. Een immens gevoel van nederigheid en privilege, anders kan ik het niet omschrijven.

Na een kleine maand ginder te vertoeven, is het contrast groot wanneer je terug thuis komt. Maar gelukkig hoeft het verhaal hier niet te stoppen. Bij elke keuze die we maken, kunnen we het lot van de zeeschildpadden (en de oceanen in het algemeen) mee bepalen. Van plantaardig eten, het vermijden van ‘single use plastics’ en ‘microplastics’ in ons huishouden en bij het kiezen van verzorgingsproducten, ... tot de handen uit de mouwen steken bij een volgende strandopruimactie of je steentje bijdragen als On Shore Volunteer. Voor ons zijn het kleine dingen, voor de oceanen is het een wereld van verschil.

Vicky Dalgleish